मानव विकास निर्देशांक (Human Development Index – HDI) 2025 वर आधारित अभ्यासासाठी अत्यंत महत्त्वाची आणि संक्षिप्त माहिती |Chalu Ghadamodi App

आजच्या युगात स्पर्धा परीक्षांसाठी तसेच ज्ञानवृद्धीसाठी चालू घडामोडींचे सखोल ज्ञान असणे अत्यंत आवश्यक आहे. current affairs meaning in marathi म्हणजे देश-विदेशातील घडणाऱ्या ताज्या घटनांची माहिती घेऊन त्यांचा अभ्यासाच्या दृष्टिकोनातून उपयोग करणे. यात अर्थव्यवस्था, सामाजिक प्रगती, तंत्रज्ञान, राजकारण आणि विकासाशी संबंधित विविध मुद्द्यांचा समावेश होतो.

याच पार्श्वभूमीवर दरवर्षी प्रसिद्ध होणारा मानव विकास निर्देशांक (Human Development Index – HDI) हा अहवाल अत्यंत महत्त्वाचा मानला जातो. तो केवळ एका देशाची आर्थिक प्रगती दाखवत नाही तर शिक्षण, आरोग्य आणि जीवनमानाच्या पातळ्यांवर आधारित व्यापक चित्र उभे करतो. HDI 2025 अहवाल संयुक्त राष्ट्र विकास कार्यक्रम (UNDP) द्वारे प्रसिद्ध करण्यात आला असून त्यातून जगातील विविध देशांची विकासस्थिती स्पष्टपणे दिसून येते.

मानव विकास निर्देशांक (HDI) 2025 – मुख्य मुद्दे:

अहवाल जाहीर:

• तारीख: 6 मे 2025
• प्रकाशन करणारी संस्था: संयुक्त राष्ट्र विकास कार्यक्रम (UNDP)

अहवालाचे शीर्षक:

• “A Matter of Choice: People and Possibilities in the Age of AI”
• मराठीत: निवडीचा विषय: एआयच्या युगातील लोक आणि शक्यता

🇮🇳 भारतासंबंधित मुख्य बाबी:

• भारताचा HDI क्रमांक: 193 देशांमध्ये 130 वा क्रमांक
• भारताची HDI किंमत: 0.685
  ‘मध्यम मानव विकास’ (Medium Human Development) या गटात समावेश
• मागील HDI क्रमांक (2023 अहवालानुसार): 133 वा क्रमांक म्हणजेच भारताने 3 पायऱ्यांची प्रगती केली आहे.

भारताचे विशिष्ट घटक (2025):

1. सरासरी आयुर्मान: 72 वर्षे

•   आरोग्य व्यवस्थेतील सुधारणा दर्शवते.

2. दरडोई राष्ट्रीय उत्पन्न (GNI) प्रति व्यक्ती: 9046.76 डॉलर

• आर्थिक प्रगतीचा निर्देश.

HDI म्हणजे काय?

HDI (Human Development Index) हे देशाच्या:

• शिक्षण स्तर (Education)
• आयुर्मान (Life Expectancy)
• दरडोई उत्पन्न (GNI per capita)
• या तीन प्रमुख घटकांवर आधारित निर्देशांक आहे,UNDP द्वारे दरवर्षी प्रसिद्ध केला जातो.

Chalu Ghadamodi App